Ziekte van lyme
Meer mensen met de ziekte van Lyme
WAGENINGEN – Het aantal mensen met de ziekte van Lyme groeit explosief. Dat melden onderzoekers van de Wageningen Universiteit.
De ziekte wordt overgebracht door teken en kan gewrichten en het zenuwstelsel aantasten. In Gelderland is het aantal teken dat besmet is met de ziekte hoger dan elders.
De universiteit denkt nog een paar jaar onderzoek te moeten doen voordat duidelijk is hoe dat komt en hoe de teek bestreden kan worden.
Bron: Omroep Gelderland
Geschiedenis van Lyme
Al in 1910 werd de Lyme-ziekte door de Zweedse dermatoloog Afzelius beschreven.
In 1975 werd de ziekte herontdekt n.a.v. een epidemie van arthritis bij kinderen en volwassenen in de Noord-Amerikaanse stad Lyme in Connecticut. In 1982, zeven jaar later, ontdekte Willy Burgdorfer spirocheten in de ingewanden van teken. In 1983 toonde Johnson aan dat het hier handelde om een nieuwe soort van het geslacht borrelia en gaf, als eerbetoon, de bacterie de naam Borrelia Burgdorferi.
Lyme is dus een vrij recent ontdekte ziekte waar nog veel onderzoek op wordt gedaan. Er is zelfs vanuit de Europese Commissie een programma hiervoor opgezet omdat Lyme sterk oprukt vanwege de toenemende tekenpopulatie waardoor ook het aantal besmettingen oploopt.
Teken zijn ‘anthropods’ welke, samen met spinnen en schorpioenen, tot de familie van de ‘Arachnida’ behoren. Er bestaan twee tekensoorten; ‘harde’ en ‘zachte’.
Alle teken zijn bloedzuigers die parasiteren op gewervelde diersoorten als vogels, reptielen en zoogdieren, maar ook op mensen.
De harde teek, ‘Ixodes Ricinus’, drager van Borrelia (ziekte van Lyme), TBE, Ehrlichia en vele andere ziekten, komt het meest voor in de gematigde zones van de wereld.
Gedurende zijn levenscyclus ondergaat de teek verschillende ontwikkelingsstadia. Na uit het eitje gekomen te zijn, wordt de larve een nymph en uiteindelijk een volwassen teek.
Gedurende ieder ontwikkelingsstadium heeft de teek bloed als voeding nodig. Infecties worden door de teek dan ook via het bloed overgebracht.
Er zijn nu zo’n 850 soorten bekend. Teken bestaan al vele miljoenen jaren.
Zij houden van warme omstandigheden met een hoge luchtvochtigheidsgraad.
In het algemeen zitten zij op grassprieten. Met hun wuivende klauwen aan de voorpoten zoeken zij naar een passerende gast/slachtoffer.
De teek (I.Ricinus) heeft geen ogen en gebruikt de voelorganen om carbonzuur en butylzuur te detecteren.
Ook bewegingen in de vegetatie worden meteen opgemerkt. Zij laten zich onmiddellijk vallen op voorbijkomende dieren en mensen.
1. Zijn kleine teken ook te verwijderen met tekenpen?
Vanzelfsprekend, u hoeft alleen maar de punt iets dieper op de huid vlakbij de teek te drukken.
Een kleine teeknymph zal 3/10 tot 4/10 van een millimeter zijn. Dat is kleiner dan de dikte van de lassodraad. Daarom, bij mislukking: druk de lasso weer uit en controleer het binnenste om te zien of te verwijdering is geslaagd.
2. Trekken of draaien …?
Het beste is om te draaien. Testen op 100 teken hebben uitgewezen dat als u trekt, 87% van de teken zwaar beschadigd worden. Als u draait wordt maar 11% licht beschadigd. De teek heeft veel weerhaakjes op het zuigorgaan. De weerhaken en de lijmachtige substantie laten dus het beste los als u de teek wegdraait, en daarna trekt.
3. Overblijfselen in de huid. Wat te doen?
Als u de teek heeft verwijderd, kunnen er kleine overblijfselen van de kop van de teek in de huid achter blijven. Met een mesje of een naald kunt u deze zonodig verwijderen. Als u de teek met tekenpet heeft weggedraaid, zal de kop praktisch altijd met het hele lichaam verwijderd zijn. Microscopisch kleine deeltjes die zijn achter gebleven, zullen zonder enige complicatie door het eigen lichaams-immuunsysteem worden afgestoten.
4. Waarom niet met de hand maar met tekenpen?
Als u met uw vingers de teek vastpakt of grijpertjes of pincetten gebruikt, loopt u het risico dat u besmettelijke stoffen in de beetwond drukt. Daarom is het beter en veiliger een tekenpen te gebruiken die dit voorkomt en ook het risico van een ziekte of een gewone infectie vermindert.
5. Het weggooien van de teek…..
Omdat de teek altijd aan de punt van tekenpet blijft hangen, kunt u er zich op iedere gewenste manier van ontdoen zonder hem aan te raken. Gebruik geen vuur om de teek te doden. Het kunststof van tekenpet is niet vuurbestendig. Bovendien kan een met bloed volgezogen teek dan exploderen.
6. Kan een tekenpen schoongemaakt worden?
Ja, de tekenpen kan met heet water schoongemaakt of met alcohol gedesinfecteerd worden.
7. Is de duur van de overdracht van ziekte door een tekenbeet 48 uur …?
Nee, de ziekte van Lyme kan ‘onmiddellijk’ worden overgebracht! Daarom is het belangrijk dat een teek zo spoedig mogelijk wordt verwijderd.
8. Je merkt vaak niet dat je een teek hebt …..
Eenmaal op de huid aangeland, spuit de teek een verdovende kleefachtige substantie onder de huid. Zo kun je dus dagen rondlopen zonder iets gemerkt te hebben.
9. Aspirine innemen na de eerste koortsverschijnselen ……. ?
In geen geval Aspirine innemen, dat is heel gevaarlijk! Paracetamol mag wel.
Consulteer in elk geval onmiddellijk een huisarts voor toediening van een specifiek antibioticum.
10. Hoe oud kan een teek worden ?
Voor harde teken geldt een levensduur van 3 – 6 jaar.
11. Hoe lang duurt het tekenseizoen ?
Bij minus 5 graden C. kruipen teken in de grond. wordt de temperatuur hoger, dan komen ze weer naar boven. Dus ook tijdens een zachte winter, kunt u last van teken ondervinden.
12. Hoe zet de teek zich vast ?
De teek bezit aan de snuit twee schaartjes en twee harkjes met weerhaakjes. De teek knipt de huid open en werkt zich vervolgens razendsnel naar binnen.
13. Hoe komt het dat je bij een tekenbeet geen bloed ziet ?
De bloedzuigende teek is net een kleine chemische fabriek. Zij spuugt een substantie in tegen het dichtgroeien van de wond en ook enzymen die de stolling van het bloed tegengaan.
14. Hoelang duurt het voordat de teek vastzit ?
De teek brengt ook nog een stof in om zich als het ware vast te metselen. Dat kost een dag. Daarom kan de teek binnen de eerste 24 uur vrij gemakkelijk verwijderd worden.
15. Mag ik een teek wel verdoven met ether of alcohol ?
Absoluut niet. De teek reageert hier onmiddellijk op door het inspuiten c.q. uitbraken van mogelijke bacteriehoudend speeksel of de hele darminhoud.
16. Kun je immuun worden voor de ziekte van Lyme ?
Nee, het lichaam bouwt over het algemeen wel afweerstoffen op, maar dat voorkomt niet dat u bij een volgende beet weer geïnfecteerd wordt.
17. Kan een antibioticum de ziekte van Lyme voorkomen ?
Een anti-biotica kuur bestrijdt de ziekte. Het is niet bekend of en in welke mate deze middelen ook voldoende preventief werken. Aan personen bij wie de infectie een onaanvaardbaar risico zou inhouden, wordt wel eens een profylactische behandeling voorgeschreven.
18. Bestaat er een vaccin tegen de ziekte van Lyme ?
Er zijn wel vaccins ontwikkeld in Oostenrijk en Duitsland. Het gebruik daarvan wordt in Nederland echter niet gepropageerd. Men is druk doende een vaccin te ontwikkelen dat bestaat uit een cocktail van proteïnen. Wanneer dit op de markt kan en mag worden gebracht is nog niet bekend.
19. Zijn er goede werkzame antibiotica ?
Jazeker, doxycycline en tetracycline worden meestal aangewend voor de behandeling. Toepassing van het ene of het andere middel hangt af onder meer van het infectiestadium en het behandelingstype.
20. Als Lyme in een laat stadium ontdekt wordt, is een antibioticabehandeling dan nog effectief ?
De nog aanwezige (actieve of slapende) bacterie moet worden gedood.
Veel patiënten (ca.1/3) houden in een vergevorderd stadium van de ziekte ook na de behandeling vaak nog aanhoudende en wisselende verschijnselen.
21. Is de ziekte van Lyme overdraagbaar van de besmette mens op de niet besmette mens ?
Er zijn ons vooralsnog geen wetenschappelijke gegevens bekend die daarop duiden.
22. Kunnen ongeborenen besmet worden met de ziekte van Lyme ?
Er schijnen enkele gevallen van bekend te zijn. Procentueel dus te verwaarlozen !
Niettemin dient er geen enkel risico genomen te worden en is het aan te raden de huisarts en/of specialist te raadplegen.
23. Zijn er alternatieve middelen om de ziekte van Lyme te genezen ?
Op basis van plantenextracten zijn er de middelen BORALYME en NERVA.
Deze middelen kunnen in combinatie met antibiotica als aanvulling gebruikt worden.
24. Zijn er teekwerende middelen ?
Ja, deze middelen bevatten DEET (N,N-diethyl-meta-toluamide). De werking is gedurende enige uren effectief.
Teveel en te vaak insmeren wordt niet aangeraden en zeker bij kleine kinderen wordt overmatig gebruik afgeraden.
Ook zijn er sprays met het middel Permethrin die over de kleding gespoten kunnen worden.
25. Hebben de teken een hekel aan knoflook ?
Ja, maar dit betekent niet dat u niet gebeten kunt worden.
26. Wat is het percentage van besmette teken ?
In Nederland wordt dit geschat op inmiddels 35 – 40%. In landen als Zweden, Oostenrijk en Oostbloklanden loopt dit zelfs op tot boven de 50%.
27. Is het een gegeven dat na een beet van een besmette teek de ziekte van Lyme opgedaan wordt ?
Nee, dit is geen vaststaand gegeven. De schattingen hierover lopen ver uiteen. Ook schijnt het individueel bepaald te zijn. Jeugdigen en mensen op leeftijd schijnen een groter risico te lopen.
28. Krijg je na een beet van een besmette teek altijd rode kringen en vlekken ?
Nee, de een zal snel tekenen (rode cirkels c.q. vlekken) krijgen, de ander niet – resp. in een verhouding van ca. 60 : 40.
29. Kunnen (huis)dieren de ziekte van Lyme krijgen ?
Ja, maar bij dieren is het nog veel moeilijker te constateren. Dieren met een dunne vacht en huid zijn al vlug het slachtoffer. Reeën, schapen, paarden, vogels, kleine knaagdieren, honden en katten kunnen als gevolg van Lyme verminderde eetlust, verlammingen, sloomheid, koorts en gewrichtontstekingen vertonen.
Er wordt aangenomen dat wild er niet of nauwelijks last van heeft en dat gevoelige huisdierrassen een groter risico lopen.
30. Kan de besmetting door consumptie van melk worden overgebracht ?
Door consumptie van ongepasteuriseerde melk van besmette koeien, geiten of schapen schijnt dit inderdaad het geval te zijn. Het is niet uit te sluiten dat dit ook geldt voor de consumptie van rauw vlees.
31. Moet ik een teek bewaren na hierdoor gebeten te zijn ?
Omdat in veel landen andere soorten teken voorkomen met de daarbij behorende ziekten anders dan Lyme, is het sterk aan te bevelen de teek te bewaren voor onderzoek. Er kan dan gericht behandeld worden.
